قرار گرفتن ایران در رتبه دوم جهان از نظر نرخ “فرونشست زمین” و رتبه سوم جهانی از نظر وسعت مناطق تحتتأثیر فرونشست همچنین نرخ متوسط حدود 20 تا 30 سانتیمتر در سال که در برخی مناطق به ارقامی فراتر از این نیز میرسد، شرایط بحرانی 400 دشت کشور از نظر فرونشست، غیرقابل کشت شدن زمینهای کشاورزی، درگیری 31 استان کشور با پدیده فرونشست، تهدید زیرساختها، خطور انتقال نفت و گاز، قرار گرفتن 49 درصد جمعیت کشور در پهنههای فرونشستی، همه و همه آمارهایی هستند که عمق فاجعهای که فرونشست زمین در کشورمان رقم زده است را نشان میدهد!
پیش از این فرونشست به عنوان “زلزلهای خاموش در دل زمین” شناخته میشد و بارها عنوان شده بود که «چون فرونشست تهدیدی در معرض دید نیست به آن توجه نمیشود و به همین دلیل هم متولی ندارد!» اما اکنون با توجه به خساراتی که اخیراً در کشور اتفاق افتاده کاملاً مشهود است که فرونشست به سطح زمین رسیده و اکنون تهدید در معرض دید همگان از جمله مسئولان است!
فرونشست زمین در گرگان که منجر به سقوط خودرو به چالهای در زمین شد، فرونشست اصفهان که شهرک مسکونی را تخلیه کرد و روز گذشته نیز فرونشست زمین در محله چیذر تهران که منجر به تخلیه چندین واحد مسکونی در اصفهان شد نشان میدهد که تهدید فرونشست زمین از هر زمانی جدیتر شده است.
شب گذشته نیز فرونشست زمین در قسمتی از امامزاده علیاکبر چیذر تهران سبب شد که برخی هموطنان در ساعات نیمهشب مجبور به ترک خانه خود شوند! البته این نخستین تهدید فرونشست زمین در تهران نیست و پیشتر نیز تخلیه یک واحد دانشگاه تهران جنوب به دلیل فرونشست، فرونشست میدان ونک که منجر به مصدومیت یکی از شهروندان شد، فرونشست در خیابان کارگر و… موادی هستند که مستقیماً باعث تهدید جان پایتختنشینان شدند.
آمار و ارقام فرونشست پایتخت
فرونشست زمین در تهران، پدیدهای نگرانکننده و جدی است که تأثیرات وخیمی بر زندگی شهری و زیرساختهای این کلانشهر دارد. بر اساس آمارها، میزان فرونشست در تهران بهطور متوسط سالانه بین 6 تا 7 سانتیمتر گزارش میشود، در حالی که در برخی نقاط، این عدد به بیش از 25 سانتیمتر در سال نیز میرسد.
این وضعیت، نهتنها به تخریب ساختمانها و زیرساختها منجر میشود، بلکه امنیت زندگی شهروندان را نیز به خطر میاندازد. منطقه 20 با فرونشست درگیر نیست؛ منطقه 21 و 22 هم بهمقدار کم و بیشتر از همه مناطق 17 و 18 و 19 درگیر فرونشست هستند.
با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان و متخصصان، مسئولان بهظاهر متولی در این زمینه به سادگی از کنار این بحران میگذرند. به جای ارائه راهحلهای مؤثر و پیگیری اقدامات پیشگیرانه، شاهد بیتوجهی و کمکاری در سطوح مختلف مدیریتی هستیم. عدم برنامهریزی مناسب برای مدیریت منابع آب و جلوگیری از افت سطح آبهای زیرزمینی، بهخصوص در حوضه آبریز تهران، به این بحران دامن میزند.